Grootmeester Provinciaal aan het woord.

Geen religie, geen sekte en toch geheimen

11/09/2013 - Ivan Cairo

Bron: DWT on line

 Beeld: Jason Leysner - Rob Buth, Provinciaal Grootmeester van de vrijmetselarij in Suriname.-.  

De vrijmetselarij is een levenshouding, het is voor vrije burgers. Het is geen religie, geen sekte, maar een organisatie die werkt aan de ontwikkeling van de leden. Zo wordt indirect gewerkt aan de ontplooiing van andere organisaties waarin deze leden zitten en uiteindelijk aan de opbouw van de samenleving. Toch zijn er geheimen, vooral over de toelatingsrituelen en andere gebruiken.

Over de Orde van Vrijmetselaren in Suriname en andere soortgelijke organisaties doen de wildste verhalen de ronde. Allemaal onterecht, vindt Provinciaal Grootmeester Rob Buth (72), nu al 28 jaar vrijmetselaar. Veel van de misvattingen komen "omdat men niet weet wat we doen", zegt hij.

Met de zoveelste 'open dag' zaterdag in haar tempel aan de Van Idsingastraat streeft Loge Concordia, Surinames oudste vrijmetselaarsloge, naar meer openheid. Dit doet de 'werkplaats', zoals de leden het zelf noemen, niet alleen om meer bekendheid te geven aan de vrijmetselarij, maar ook om nieuwe leden te kunnen werven. Want ook daar treedt vergrijzing op. Vers, jong bloed is nodig om het voortbestaan van de nu al 251-jarige organisatie te garanderen. In Suriname opereren drie vrijmetselaarsloges: Loge Concordia, Loge De Gouden Driehoek en Loge Stanfaste.

Historie

De Orde der Vrijmetselaren dateert vanaf de Bijbelse tijden. Bij de bouw van de tempel van koning Salomo was deze beweging al actief. In 1356 deden de 'masons' in Engeland al van zich spreken toen zij in Londen een eenvoudig reglement voor hun ambacht opstelden. Maar op 24 juni 1717 werd in Engeland het overkoepelende orgaan voor de vrijmetselarij opgezet, in eerste aanleg een gezelligheidsorganisatie. In Nederland werd in 1734 de eerste loge opgericht en in Suriname kwam de eerste loge op 17 november 1761, Concordia. Die stond toen waar nu de St. Rosakerk staat.

Broederschap

Vol vuur en druk gebarend geeft grootmeester Buth, in het dagelijks leven gymnastiekleraar en zwemtherapeut, aan waar de vrijmetselarij voor staat. Broederschap, zelfontdekking en zelfontwikkeling, het worden van een beter mens, daar draait het uiteindelijk om. "We voeren in ons banier vrijheid, verdraagzaamheid en broederschap", zegt Buth. Deze beginselen zijn belangrijk bij het aantrekken en toelaten van nieuwe leden tot deze organisatie.

Met hun inzichten en levenshouding leveren vrijmetselaars de bouwstenen voor positieve ontwikkeling. De bouwsymboliek is dominant in deze organisatie. De naam zegt het ook. Bouwkundige instrumenten zoals de passer, winkelhaak, hamer, meetlat, beitel en troffel zijn onlosmakelijk verbonden met de vrijmetselarij.

Binnenplaats Logegebouw Suriname

Buth: "Dit zijn tools die ons helpen onze weg beter te plaveien. Die passer leert ons onze afstanden te meten, onze plaats te kennen. En die winkelhaak geeft aan dat we in de relatie met de medemens een haakse verhouding moeten hebben. We moeten rechtschapen zijn. De andere gereedschappen helpen de vrijmetselaar werken aan verfijning van zichzelf. "We zien onszelf als een ruwe steen en die ruwe steen willen we maken tot een kubieke steen, de ultieme vorm van volkmaaktheid", vervolgt hij.

De kubieke steen is het meest volmaakte voorwerp, hij heeft gelijke zijden. Dit voorwerp wordt in de tempel ook gebruikt als altaar. De vrijmetselarij is geen religie of sekte, maar de leden geloven wel in een oppermacht, de Opperbouwmeester der heelal. Mensen die aangeven niet in een God te geloven, worden niet toegelaten. De leden zijn van alle religiën: het jodendom, hindoeïsme, christendom, de islam en andere geloofsovertuigingen.

Voordracht

Het lidmaatschap van de vrijmetselarij kan ook niet met een aanvraagformulier, zoals bij de meeste organisaties, geschieden. De toetreding vindt plaats op uitnodiging. Iemand die al lid is en bepaalde kwaliteiten in een familielid, vriend of kennis ziet, benadert die persoon en vraagt of die interesse heeft om toe te treden. De minimumleeftijd voor toelating is achttien jaar. Eerst wordt leesstof afgestaan ter oriëntatie en naar wie zich daarin kan terugvinden wordt een grondig vooronderzoek gedaan. Dan is men niet automatisch binnen, want een ballotagecommissie van twee meesters gaat de persoon nog eens screenen en interviewen. Pas wanneer die toets is doorstaan, volgt een voordracht. "We willen geen politieke zaken in de organisatie en we willen ook geen religieuze geschillen", legt Buth uit.

Dit betekent echter niet dat zaken die te maken hebben met de politiek niet worden besproken. Omdat leden afkomstig zijn uit verschillende politieke partijen kunnen die discussies er soms wel heftig aan toegaan. Hoe serieus of heftig zo een discussie ook mag zijn, stelregel is dat die geen invloed mag hebben op de onderlinge relaties tussen de broeders. Niemand probeert elkaar van diens gelijk te overtuigen. Uit de gesprekken neemt een ieder mee wat voor hem van belang of nuttig is. Na een dergelijke sessie wordt alles achtergelaten en wordt afscheid van elkaar genomen als broeder, niet als politieke opponent. Daarom zal de organisatie ook nooit met een gemeenschappelijk standpunt of verklaring naar buiten treden over deze of gene politieke, sociale of andere maatschappelijke situatie of ontwikkeling in de samenleving.

Wie?

Was het zo dat decennialang de loges een elitaire club waren, nu is de drempel van toetreding lager geworden en komen de leden uit diverse geledingen van de samenleving. Toch staat de vereniging niet open voor Jan en alleman. Je moet een zeker denkniveau en ontwikkeling hebben. Leden moeten actief kunnen deelnemen aan de organisatie. "Het ontwikkelingsniveau van de leden is belangrijk. Wij ontwikkelen onszelf door van elkaar te leren", verklaart Buth.

In de loop der jaren hebben zich ook in Suriname topintellectuelen, religieuze leiders, politici en anderen aangesloten. Personen als oud-premier Jules Sedney, oud-vicepresident Pretaap Radhakishun, oud-minister Frank Essed, oud-bevelhebber Glenn Sedney, Tim van Ommeren, Charles de Back, Baltus Lochem, Alfred Cameron, Rob van Kanten, Regie Kort, Dennis Wip, Fred Watson, dominee Christoffel Paap, gouverneur Cornelius van Sypesteyn, John de Miranda, Julius Dennert en John Thijm zijn of waren vrijmetselaar.

Door de eeuwen heen heeft vrijmetselarij bijgedragen tot belangrijke ontwikkelingen in de wereld. Zeker zeventien presidenten van de Verenigde Staten van Amerika, onder wie George Washington, behoorden tot de maçonnerie. Aan de grondwet van dat land hebben negen vrijmetselaars gewerkt.-.